بوتاکس و از بین بردن خط و گره اخم

نکاتی آموزنده پیرامون تشکیل چین و چروک

پیدا شدن افتادگی پوستها و شل شدن قسمت کشسانی پوست صورت که در اصطلاح به عارضه چین و چروک مشهور است محرزترین نشانه افزایش سن و القای حس پیری درآدمی می باشد. این روند افتادگی با افزایش سن، یک امر بسیار طبیعی است اما با مراقبت صحیح از پوست و رعایت سلامت و بهداشت پوست می توان تا اندازه زیادی از ایجاد آسیبها و خصوصا ایجاد چین و چروکها جلوگیری نمود. در لایة اپیدرم (روپوست)، علاوه بر سلول‌های تشکیل‌دهندة آن، دو نوع پروتئین رشته‌ای‌شکل به‌نام کلاژن و الاستین وجود دارد. این دو نوع پروتئین مسئول قوام، استحکام، سفتی، ارتجاع و انعطاف‌پذیری پوست هستند.
پیدایش چین و چروک‌های پوستی عمدتاً ناشی از تغییراتی است که در سطح سلول‌ها و بافت‌های لایة درم (لایة دوم) پوست رخ می‌دهد؛ مثلاً تعداد و حجم الیاف انعطاف‌پذیر کلاژن و الاستین کاهش می‌یابد و عملکرد آن‌ دو ضعیف می‌شود، همچنین سلول‌های سازندة آنها کم می‌شود. در نتیجه، از حالت ارتجاعی و کشسانی پوست کاسته می‌شود. در پوست یک فرد جوان، رشته‌های کلاژن متعدد است، به‌طور منظم قرار گرفته و شبکة بیضی‌شکلی را تشکیل می‌دهد. در زیر این الیاف کلاژن، رشته‌های دیگری به‌نام الاستین وجود دارد. رشته‌های الاستین در زیر محل اتصال لایة دوم و اپیدرم در تمام سطوح پوست پراکنده شده‌اند. اما در پوست یک فرد پیر، این رشته‌ها دچار تغییرات فیزیکی و شیمیایی می‌شوند که به‌ دنبال آن، چین و چروک پوستی ظاهر می‌شود. در پوست پیر، ضخامت لایه‌ها کاهش می‌یابد که ناشی از کم شدن تعداد و اندازة رشته‌های قوام‌دهنده و سفت‌کنندة پوست است. در فرآیند پیری، رشته‌های کلاژن به مرور زمان قطعه‌قطعه و ازهم‌گسیخته می‌شوند. تمامی این تغییرات تدریجی و اجتناب‌ناپذیر در طول زمان و همراه با افزایش سن در هر فرد ایجاد می‌شود اما این همه ماجرا نیست. یکی از شایعترین انواع چین و چروک و تشکیل خطوط اخم خصوصا در اطراف چشم، بین دو ابرو ، در موازات ابروها و در پهنه ی پیشانی و خطوط لبخند کنار گونه که هر کدام به نوبه خود انواعی از خطوط را شامل می شوند که ماهیت پویا یا دینامیک دارند. این نوع از چین و چروکها بیشتر از اینکه به سن و سال ارتباط داشته باشد به نوع شخصیت و طرز بیان احساسات فرد بستگی دارد که با توجه به این خصوصیات ار انقباض مداوم هر یک از ماهیچه های مرتبط با این چین و چروکها به مرور خطوط را بر روی صورت خود تشکیل می دهند. این مسئله رفته رفته با افزایش سن جدی تر شده و خطوط تشکیل شده بر اثر این انقباضات که تا اندازه زیادی هم غیر ارادی و ناخودآگاه  هستند به تدریج عمیق تر و مشخص تر می شوند. در یک تقسیم بندی کلی خطوط تشکیل شده را به سه دسته اصلی زیر تقسیم میکنند.

چروک‌های پوستی پویا یا دینامیک با توجه به یکسان بودن نحوه انقباض و شرطی شدن ماهیچه های خاصی از صورت فرد به شکل مداوم در طی بالا رفتن سن فرد به سه نوع تقسیم می‌کنند:
1- چین و چروک طبیعی کمتر از سن 25 که بیان‌کنندة حالات روانی، روحی، احساسات درونی، و تنش‌های هیجانی و عاطفی هستند. این چین‌ها در اطراف بینی و لب‌ها به‌وجود می‌آیند.
2- چین و چروکهایی که در سنین 25 تا 30 شروع به ظاهر شدن می‌کنند، مانند عمیق‌تر شدن خطوط خنده، خطوط اخم و خطوط افقی پیشانی.
3- چین و چروک‌هایی که بعد از دهة پنجم زندگی و عمدتاً در اطراف لب‌ها یا روی گونه‌ها پدیدار می‌شوند.

کلیه انواع خطوط به وجود آمده بر اثر انقباض ماهیچه ای با از بین بردن منبع تولید اخم یا ریلکس کردن ماهیچه تولید اخم در جای خود باعث از بین رفتن خطوط  به وجود آمده به شکل تدریجی خواهد بود. هر قدر که فعالیت ماهیچه ها بیشتر کنترل شود خطوط به میزان بالاتری ترمیم یافته و با بافتهای مجاور پوستی خم سطح می شوند. البته خطوطی که بسیار عمیق و دارای تأثیرات جدی باشند ممکن است علاوه بر کم فعالیت کردن ماهیچه مولد چروک نیازمند فرآیندهای تکمیلی مثل استفاده از فیلرها برای تسطیح بهتر و طبیعی تر پوست باشند که با صلاحدید پزشک معالج قابل اجرا هستند

عمل بوتاکس و مصارف آن

اگر فرد همه تلاش خود را برای کنترل عضلات و ماهیچه های صورت انجام دهد و مثلا سعی کند با اخم رانندگی یا هر کار روزمره را انجام  ندهد و یا پیشانی خوذ را در زمان ابراز احساس کمتر بالا بیاندازد اما به شکل طبیعی باز هم شاهد ایجاد خطوط پویا یا دینامیک خواهد بود. راهکاری وجود دارد که به اندازه بسیار اثربخشی خطوط دینامیک را از چهره فرد می زداید.  خطوط دینامیک که براثر انقباضات مکرر عضلات صورت بوجود می آیند و بیشتر درنواحی بین ابروها ( خط اخم ) ، پیشانی ، دور گونه،  گردن و اطراف چشم ها می باشند بهترین کاندید برای انجام عمل تزریق بوتاکس هستند. امروزه بهترین درمان برای کاهش و یا از بین بردن این خطوط تزریق توکسین بوتولینیوم ( Botulinum Toxin ) یا همان BOTOX  است . بوتاکس یک ماده پروتئینی می باشد که نزدیک به نیم قرن است توسط متخصصین اعصاب برای رفع گرفتگی عضلات و درمان میگرن استفاده می شود و برای زیبایی چهره و از بین بردی چین و چروکهای آن آزمایشات و تجربیات بسیاری را پشت سر گذاشته است. تزریق مقادیر مشخص و استاندارد ازاین ماده می تواند باعث کنترل موقت حرکت و انقباض عضلات به مدت 4 - 5 ماه بشود و به این ترتیب چروکهای ناشی از انقباض این عضلات نیز بطور موقت از بین می روند . بدیهی است با کاهش اثر دارو و بازگشت قدرت عضلات چین و چروکها نیز به تدریج به همان وضعیت سابق باز خواهند گشت و بنابراین برای استمرار ریلکسی عضلات نیاز به تمدید بوتاکس است. با ادامه چندباره تزریق بوتاکس کم کم ماهیچه رفتاری ثابت و کنترل شده تری پیدا خواهد نمود. تزریق بوتاکس برای بالا بردن ابروها نیز استفاده می شود .

 چروک‌های دینامیک معمولاً از چروک‌های استاتیک سطحی ترند و به‌خوبی به درمان با تزریق ماده بوتولینوم پاسخ می‌دهند.برای اینکه یک عضله منقبض شود باید امواج عصبی مربوطه بتواند از طریق عصب به عضله برسند. بوتاکس مانع انتقال جریان مربوطه از عصب به عضله می شود لذا عضله دیگر قادر به انقباض نخواهد بود و شل خواهد شد و از آنجائیکه چین و چروک های پوستی، ناشی از انقباض عضله زیرین پوست است، با شل شدن عضله چین و چروک ها نیز برطرف می شوند. خوشبختانه بوتاکس به طور انتخابی اعصاب حرکتی را موقتاً بی حرکت می کند و بر روی عصب های حسی تأثیری ندارد و لذا بعد از تزریق بوتاکس حس ناحیۀ تزریق شده تغییری نخواهد کرد. استفاده از ماده بوتولینوم، روشی انتخابی و مطمئن برای کاهش چروک‌های دینامیک دور چشم، چروک‌های افقی پیشانی و چروک‌های اخم صورت است. بوتاکس که وارد ماهیچه می شود با فلج کردن ماهیچه باعث شل شدن آن می شود و در نتیجه چین و چروک روی پوست ماهیچه از بین می رود. بعد از تزریق، 5-3 روز طول می کشد که تغییرات معجزه آسا دیده شود و بعد از 15 روز حداکثر تغییرات را شاهد خواهیم بود. اثر درمان معمولا 4 تا 5ماه باقی می ماند و با مرور زمان اثر دارو کم شده و چین ها کم کم بر می گردند.  معتبرترین و استانداردترین بوتاکس موجود دردنیا که موردتائید وزارت بهداشت و درمان وبا این وجود  درحال حاضر محصولات گوناگونی از بوتاکس که تولید کشورهای مختلف است بفروش می رسد . آموزش پزشکی وسازمان نظام پزشکی ایران می باشد نوع دیسپورت ( DYSPORT ) است که ساخته کشور انگلستان بوده و در بسته بندی ویال 500 واحدی بصورت ماده خشک عرضه می گردد. بطور معمول هر ویال دیسپورت برای سه نفر استفاده می شود.هرچند اکثراً خانم ها جهت تزریق بوتاکس مراجعه می کنند امـّــا این تزریق فقط محدود به خانم ها نیست و طیف مراجعه کنندگان برای تزریق بوتاکس را بانوان و آقایان در هر سنی تشکیل می دهند و بوتاکس شایعترین داروی زیبائی است که آقایان پا به پای خانومها مصرف می کنند. بعد از تزریق بیمار می تواند صورت خود را شسته و سپس از مطب خارج شود. اگر قرمزی مختصری هم وجود داشته باشد در عرض یک ساعت برطرف می شود به نحوی که ظاهراً مشخص نخواهد شد که تزریقی انجام شده است.

برای تزریق بوتاکس نیازی به بی حسی نیست. این کار در مطب قابل انجام است و حدود ده دقیقه به طول می انجامد. برای تزریق، پزشک مادۀ حلال را به پودر اضافه می کند و محلول را باسرنگ انسولین که سر سوزن آن بسیار نازک است در چندین نقطه در قسمت میانی پیشانی و گوشه های چشم تزریق می کند. بهتر است بیمار از چند دقیقه قبل از تزریق کمپرس سردی را برروی ناحیۀ مورد نظر قرار دهد تا درد ناشی از تزریق که بسیار اندک است باز هم کاهش یابد. بعد از تزریق بهتر است تا 4 ساعت پس از تزریق از دراز کشیدن خودداری کنید. تا 4 ساعت در معرض حرارت قرار نگیرید. لذا بهتر است تا چند ساعت از دوش گرفتن و سونا اجتناب نمائید. در چند ساعت اول بعد از تزریق ماساژ دادن ناحیه تزریق ممنوع است امّـــا شکلک در آوردن و اخم کردن و ابرو بالا انداختن نتیجۀ بهتری را بدنبال خواهد داشت. روز بعد از تزریق دوش گرفتن و آرایش چهره و استفاده از کرم پودر بلامانع است.